Alışkanlıkların Gücü

Alışkanlıklar Üzerine

Bilim insanları Lisa’nın algısındaki değişime ne Kahire gezisin, ne kocasınından boşanmasının, ne de çöl yolculuğunun sebep olduğuna inanıyorlardı. Sebep, Lisa’nın ilkin tek bir alışkanlığını, sigara tiryakiliğini yani, değiştirmeye odaklanmış olmasıydı.

Alışkanlık Döngüsü

Alışkanlıkların ortaya çıkış sebebi, bilim insanlarına göre, beynin enerjiden tasarruf etmek için durmaksızın yeni yollar aramakta olmasıdır. Beyin kendi haline bırakıldığı takdirde hemen her rutini alışkanlığa çevirmeye çalışacaktır çünkü alışkanlıklar zihnimizin daha az efor harcamısnı mümkün kılar. İşaret ile ödül iç içe geçerek, sonunda güçlü bir beklenti ve şiddetli bir arzu doğurur. Nihayet bir alışkanlık ortaya çıkar. İşaret -> Rutin -> Ödül Bir alışkanlık ortaya çıktığı zaman, beyin karar verme sürecine tam anlamıyla katılmaktan vazgeçer. Demek ki bir alışkanlıkla bilinçli olarak savaşmadığınız ve yerine yeni rutinler koymadığınız sürece, eski patern otomatikman tekrar edecektir. Alışkanlıklar aslında hiçbir zaman yok olmaz. Beynimizin yapılarına şifrelenmiş halde bekler Beyin iyi ile kötü alışkanlığı fark etmez Davranış tarzımızın temelinde bellek ve mantık kadar alışkanlıkların da yattığını gösterdi. Alışkanlıklarımızı yaratan deneyimleri hatırlamıyor olabiliriz, ama onlar beyinlerimize yerleşir yerleşmez davranışlarımızı etkilemeye başlarlar ve çoğu zaman biz bunun farkında bile olmayız. Alışkanlıklar o kadar güçlüdürler ki beyinlerimiz başka her şeyi, sağduyuyu bile yadsıyarak onların peşinden gider. Alışkanlıklar bizden izin almaksızın ortaya çıkar. (Örnek fast-food tüketimi önce ayda bir sonra haftada bir…) İşaretlere ve ödüllere dikkat etmeyi öğrenirsek rutinleri değiştirebiliriz.

Beynin Arzuları

Yeni bir alışkanlık yaratmak için öncelikle şiddetli bir arzu yarattı. (Claude Hopkins) Bu arzu, öyle anlaşılıyor ki, işaretlerin ve ödüllerin işe yaramasını sağlayan ve alışkanlık döngüsünü harekete geçiren şeydir. Pepsodent diş macunu için alışkanlık yaratma: İşaret: Dişlerinizin üzerinde bir tabaka var ve bu kötü gösteriyor Rutin: Pepsodent ile diş fırçalma Ödül: Güzel dişler, güzel bir gülümseme Alışkanlığın insan psikolojisi 1. Basit ve açık bir işaret bul 2. Ödülleri net bir şekilde tanımla Herkes kendi alışkanlıklarını yaratmak için bu temel formülü kullanabilir. Daha fazla egzersiz yapmak mı istiyorsunuz? Kendinize bir işaret (mesela uyanır uyanmaz spor yapmayı) ve bir öldül (mesela her idmandan sonra buzlu bir meyve kokteyli içmek) seçin. Bu ödülden sonra yaşayacağınız endorfin patlamasını düşünn. Alışkanlıkları arzular doğurur.

Alışkanlıkları Değiştirmenin Altın Kuralı

Bir alışkanlığı değiştirmek istiyorsanız, eski işareti tutmalı, eski ödülü vermeli, ama rutini değiştirmeliydiniz. Kötü bir alışkanlığı yok edemezsiniz, sadece değiştirebilirsiniz. Eski bir alışkanlığı değiştirmek için eski bir arzuya hitap etmek zorundasınız. Eski bir alışkanlığı yenisiyle değiştirme yöntemi madem bu kadar etkiliydi, kritik anlarda neden sınıfta kalıyordu? Değiştirilmiş bir alışkanlık döngüsünü kalıcı bir davranışa dönüştüren unsur, inançtı. Yeni rutinden daha çok fark yaratabilecek bir şey varsa o da, söz konusu işaretle baş edebileceklerine inanmalarıdır.

Başarılı Organizasyonların Alışkanlıkları

Bireylerin alışkanlıkları vardır, gruplarınsa rutinleri. Rutinler alışkanlıkların organizasyonlardaki karşılığıdır. Küçük başarılar, kilit taşı alışkanlıkların yaygın değişimleri nasıl yarattığını kısmen açıklar. Küçük başarılar küçük bir avantajın istikrarlı bir şekilde kullanılmasından doğar Küçük başarılar, daha büyük başarıların ulaşılabilir olduğuna insanları ikna eden paternler yaratarak dönüştürcü değişimlere güç verir. Kilo vermek isteyen kişilerin hergün yediklerini not etmesi halinde zamanla bir patern fark ettiler. Ve alışkanlıklarını daha kolay değiştirdiler. İrade yalnızca bir beceri değildir. Kol ve bacaklarınızdaki kaslar gibi bir kastır. Çok çalıştığı zaman yorulur, dolayısıyla başka işlere daha az gücü kalır. Onu e-mail’ler yazmak ya da karışık ve sıkıcı masraf formları doldurmak gibi bıktırıcı işlerle erkenden yorarsan, eve geldiğinde hiç iraden kalmamış olur. Kendinize soru sormak hedefleri netleştirmek için iyi bir alışkanlıktır. İnsanlara yapacağı iş konusnda ayrıntı vermek, yetki ve sorumluluk vermek iradeyi daha az yorup daha fazla motivasyon eder. Yeni bir şeyi eski alışkanlıklarla paketlerseniz, insanların onu kabul etmesi kolaylaşır. DJ’lerin yeni bir farklı şarkıyı bilinen iki şarkı arasında çalması örneğinde olduğu gibi.

Toplumların Alışkanlıkları

İşte bu yüzden, eylemcilerin belli bir protestoya katılmaya çok da istekli olmayan insanları bile buna mecbur bırakmak için nicedir kullanmış oldukları bir araç vardır. Bu araç, yüzlerce yıldır önemli ölçüde etkili olmuş bir ikna şeklidir. Mahalle veya cemiyetlerin kendi üzerlerinde oluşturdukları mecburiyet duygusudur. Bir diğer ifadeyle mahalle baskısıdır.